Toen ik een aantal jaren geleden na de dodenherdenking thuis kwam en op facebook keek stond er een gedicht. Ik las het en met een schok realiseerde ik mij, dat het gedicht over mijn oudste broer Sjaak ging. Voordat ik het gedicht op papier zet, zal ik iets over de achtergrond vertellen. Ik kom uit een gezin van 6 kinderen, waarvan er 3 voor de oorlog zijn geboren en 2 in de oorlog en ikzelf na de oorlog in 1946. In 1940 woonden mijn ouders in Rotterdam Kralingen . Mijn broer Sjaak, inmiddels overleden, heeft op mijn verzoek iets verteld over die periode.
Hierbij zijn verhaal:
Op 10 mei 1940 viel Duitsland ons land binnen en de overgave duurde te lang naar hun zin, waarop besloten werd om de stad te bombarderen. Dit vond plaats op 14 mei 1940 om ca. 13.30 uur. De meeste mensen waren thuis, zoals ook Pa en Ma met de drie kinderen; ikzelf Sjaak van 5 jaar, Dik 4 jaar en zus Ina van 2 jaar. Wij zaten aan tafel om te gaan eten toen het bombardement begon en Ina met kinderstoel en al achterover viel. Wij woonden in de Speelmanstraat op de tweede etage en zijn direct naar de kelder gegaan en hebben daar geruime tijd in angst afgewacht. Daarna zijn we naar buiten gegaan en gaan lopen; Ma met Ina op haar arm en Pa met Dik. Ik moest mij maar zien te redden door erachteraan te rennen. We klauterden over de puinhopen van de huizen heen. Wat ik toen heb gezien, is te erg voor mij om te verwoorden. De huizen om ons heen waren ingestort en stonden in brand. Die avond hebben we bij vreemden in de gang overnacht. De volgende dag zijn we opgehaald door een oom uit Amsterdam en daarna gingen we naar een zus van Pa in Haarlem, Weer later werd ik naar een tante in Rotterdam Zuid gebracht. De volgende dag zijn Pa en ik nog bij ons huis gaan kijken, maar dat was één rokende puinhoop. In die puinhoop vonden we nog een verkoold zendingsbusje en een vaasje. Deze staan nog altijd bij mij thuis.
 De eerste maanden na het bombardement zijn we opgevangen door familie en daarna kregen we in juli 1940 een huis in Rotterdam IJsselmonde. Pa en Ma moesten opnieuw beginnen, want ze waren alles kwijt. Via slachtofferhulp en familie hebben ze allerlei huisraad gekregen. Op 17 juni 1943 werd broer John geboren en op 11 november 1944 sloeg het noodlot opnieuw toe. Pa is toen tijdens de grote razzia van Rotterdam afgevoerd naar Duitsland. Voor Ma was het heel zwaar. Zij was een kleine maand geleden op 14 oktober bevallen van hun 5e kind, Tommie, genoemd naar de Tommies die toen overvlogen. Het was de hongerwinter en ma bleef alleen achter met 5 kinderen. Er was geen eten ook niet voor de baby maar ma werd geholpen door de kerk. Pa heeft kans gezien om te ontsnappen en is lopend naar Nederland gekomen en was vlak voor de bevrijding weer thuis.
Tot zover het verhaal van mijn broer Sjaak.
Wat heeft dit alles voor mij betekend, geboren na de oorlog opgegroeid met de verhalen over die oorlog, die altijd voelbaar waren in ons gezin. Bij mij uitte zich dat in angstdromen die tot in mijn volwassen leven voortduurden.. Vooral het verhaal van Sjaak dat als kind het bombardement bewust meemaakte en in 1944 op de leeftijd van 10 jaar “de man” in huis moest zijn.
Het verhaal van Sjaak inspireerde de schrijver Leendert van Gemeren tot het maken van het volgende gedicht.
Sjaak moest rennen
Hij was nog maar zo klein
De bommen dreigden hem te achterhalen
En plotseling verging zijn stad
Zijn wereld werd kapot geschoten
Omdat de vijand hem vergat
Sjaak moest rennen
En om hem heen was vuur
Al zijn speelgoed moest hij achterlaten
Nu verwoestte brand zijn huis
De stenen werden omgeblazen
En muren vielen om in gruis
Sjaak moest rennen
De angst te zien bij hem
In paniek hield hij zijn vader bij de hand
Zonder doel, weg van het gevaar
Waar piloten zonder mededogen
Talloze bommen wierpen daar.
Zo word je je weer bewust van wat een oorlog met je kan doen.
Je leest en hoort er nu genoeg over, maar dit verhaal is weliswaar van één gezin, maar toch -ook nu - nog heel dichtbij.
|
24-05-2025
om
13:30 uur